Khi nhắc đến “hệ miễn dịch”, chúng ta thường nghĩ đến cơ chế tự vệ chống virus, vi khuẩn hay bệnh tật. Nhưng ít ai biết rằng khoảng 70% hệ miễn dịch của cơ thể nằm ở ngay trong… đường ruột. Điều này lý giải vì sao một hệ tiêu hóa khỏe mạnh lại có vai trò sống còn đối với sức khỏe toàn thân, không chỉ riêng chức năng hấp thu dinh dưỡng.
Vậy tại sao ruột lại liên quan mật thiết đến hệ miễn dịch? Và làm sao để chăm sóc đường ruột để cơ thể luôn khỏe mạnh? Hãy cùng PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật– Trưởng khoa tiêu hóa của Bệnh viện Quân Y 103- cố vấn chuyên môn của Công ty Dược phẩm Tuệ Tĩnh khám phá qua bài viết dưới đây.
Đường ruột – “tổng hành dinh” của hệ miễn dịch
Bạn có biết rằng hệ miễn dịch không chỉ tồn tại ở máu hay hạch bạch huyết, mà tập trung chủ yếu ở một khu vực ít ai ngờ tới: niêm mạc ruột. Tại đây có hệ thống miễn dịch ruột chuyên biệt, được gọi là GALT (Gut-Associated Lymphoid Tissue) – nơi tập trung hàng triệu tế bào miễn dịch như lympho B, T, đại thực bào,…
Bên cạnh đó, lớp niêm mạc ruột còn đóng vai trò như một “hàng rào sinh học” đầu tiên, giúp ngăn chặn các tác nhân gây hại từ thực phẩm, vi khuẩn, nấm men hay ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể. Nhờ đó, ruột không chỉ tiêu hóa mà còn quyết định cơ thể có chống lại bệnh tật hiệu quả hay không.
Vi sinh vật đường ruột – đồng minh thầm lặng của hệ miễn dịch
Trong ruột chúng ta có khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn sống chung, gọi là hệ vi sinh vật đường ruột (gut microbiota). Phần lớn chúng là lợi khuẩn và giữ vai trò điều phối cân bằng miễn dịch. Những lợi ích chính bao gồm:
- Cạnh tranh với hại khuẩn: giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại.
- Kích hoạt miễn dịch tự nhiên: lợi khuẩn “huấn luyện” hệ miễn dịch nhận diện đúng tác nhân nguy hiểm.
- Giảm phản ứng viêm: một hệ vi sinh khỏe mạnh giúp làm dịu các phản ứng miễn dịch quá mức (như dị ứng, tự miễn).
- Tổng hợp axit béo chuỗi ngắn (SCFA): hỗ trợ nuôi dưỡng tế bào ruột và bảo vệ hàng rào miễn dịch.
- Nếu hệ vi sinh bị mất cân bằng – ví dụ sau khi dùng kháng sinh, ăn uống kém lành mạnh – hệ miễn dịch cũng rối loạn theo, dẫn đến cơ thể dễ bị ốm vặt, viêm nhiễm, thậm chí mắc bệnh tự miễn hoặc mạn tính.
Khi ruột yếu, miễn dịch suy – Những hệ quả không ngờ tới
Một số dấu hiệu cho thấy đường ruột và miễn dịch của bạn đang gặp vấn đề:
- Hay mắc cảm cúm, viêm họng, dị ứng dù thời tiết không thay đổi nhiều.
- Mệt mỏi kéo dài, khó hồi phục sau khi bị bệnh.
- Rối loạn tiêu hóa: đầy hơi, tiêu chảy, táo bón, phân bất thường.
- Viêm da, mề đay, mụn: cho thấy miễn dịch mất kiểm soát.
Phản ứng với thực phẩm: tiêu hóa kém một số loại thức ăn từng dung nạp tốt.
Tình trạng này kéo dài có thể khiến hệ miễn dịch hoạt động sai mục tiêu, dẫn đến viêm mạn tính, tăng nguy cơ các bệnh như viêm đại tràng, IBS, thậm chí tự miễn (như viêm khớp dạng thấp, lupus…).
Cách chăm sóc hệ tiêu hóa để tăng cường miễn dịch tự nhiên
Để duy trì đường ruột khỏe mạnh – đồng nghĩa với hệ miễn dịch mạnh mẽ – bạn cần bắt đầu từ những thói quen đơn giản, dễ thực hiện mỗi ngày:
Bổ sung probiotics và prebiotics
- Probiotics: là lợi khuẩn sống, có nhiều trong sữa chua, men vi sinh, kim chi, kefir…
- Prebiotics: là chất xơ hòa tan – “thức ăn” cho lợi khuẩn – có trong chuối, yến mạch, rau củ, tỏi, hành…
Ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm có hại
- Tránh đường tinh luyện, đồ chiên rán, chất bảo quản, rượu bia – những thứ dễ làm tổn thương hệ vi sinh.
- Ăn đa dạng, ưu tiên thực phẩm tự nhiên, ít chế biến.
Uống đủ nước, ngủ đủ giấc
- Mất ngủ kéo dài làm rối loạn trục não – ruột – miễn dịch.
- Nước giúp đào thải độc tố, bảo vệ niêm mạc ruột.
Tránh lạm dụng thuốc
- Kháng sinh diệt cả lợi khuẩn và hại khuẩn → mất cân bằng hệ vi sinh.
- Chỉ dùng thuốc khi thật sự cần thiết, theo chỉ định bác sĩ.
- Giữ tâm lý thoải mái, kiểm soát stress
- Căng thẳng kéo dài làm rối loạn tiêu hóa và ức chế hệ miễn dịch.
- Thiền, yoga, thể dục nhẹ, thời gian cho bản thân giúp phục hồi ruột và não bộ.
Ruột khỏe – miễn dịch mạnh – sống khỏe mỗi ngày
Hệ miễn dịch không nằm riêng biệt mà liên kết chặt chẽ với đường ruột – cơ quan tưởng chừng chỉ liên quan đến ăn uống. Việc chăm sóc hệ tiêu hóa chính là cách chủ động, tự nhiên và hiệu quả nhất để tăng cường miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Bạn không cần thuốc bổ, không cần “tăng đề kháng” bằng sản phẩm đắt tiền – chỉ cần bắt đầu từ bữa ăn, giấc ngủ, cách bạn đối xử với hệ tiêu hóa mỗi ngày. Đó chính là bí quyết để sống khỏe từ gốc rễ.
Nếu bạn đang gặp các vấn đề về tiêu hóa kéo dài như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy, táo bón… hoặc thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, dễ ốm vặt, đừng vội chủ quan. Có thể hệ tiêu hóa của bạn đang phát “tín hiệu cầu cứu”, và hệ miễn dịch cũng đang bị ảnh hưởng theo cách âm thầm nhưng rõ rệt.
Tại IBS Tuệ Tĩnh, chúng tôi hiểu rằng sức khỏe đường ruột không chỉ là câu chuyện của tiêu hóa, mà còn là nền tảng cho hệ miễn dịch khỏe mạnh. Với định hướng kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền, đội ngũ chuyên gia tại đây luôn đồng hành cùng bạn trong việc chăm sóc tiêu hóa toàn diện, phục hồi hệ vi sinh đường ruột và tăng cường miễn dịch một cách tự nhiên, bền vững.
Lắng nghe cơ thể – Bắt đầu từ hệ tiêu hóa. IBS Tuệ Tĩnh – Chăm sóc ruột khỏe, sống khỏe mỗi ngày.
Liên hệ hotline 1800 2295 hoặc truy cập website để biết thêm thông tin chi tiết!
