Xuất huyết tiêu hóa là tình trạng máu chảy ra trong lòng ống tiêu hóa, có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào từ thực quản đến hậu môn. Dựa vào vị trí chảy máu, y học chia xuất huyết tiêu hóa thành hai loại: xuất huyết tiêu hóa trên và xuất huyết tiêu hóa dưới. Việc phân biệt hai dạng này có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh.
Vậy làm sao để nhận biết từng loại? Khi nào cần cấp cứu? Hãy cùng PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật – nguyên Trưởng Khoa Tiêu hóa BVQY 103 – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
-
Làm sao để ổn định nhu động ruột tự nhiên? 5 gợi ý từ chuyên gia
-
Tốc độ chuyển hóa chậm – thủ phạm khiến bạn tăng cân dù ăn ít?
Xuất huyết tiêu hóa là gì?
Xuất huyết tiêu hóa là hiện tượng máu thoát ra khỏi hệ tuần hoàn và chảy vào lòng ống tiêu hóa. Lượng máu có thể ít (vi xuất huyết) hoặc nhiều, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không xử trí kịp thời.
Tùy theo vị trí, xuất huyết tiêu hóa được phân thành:
- Xuất huyết tiêu hóa trên: xảy ra ở thực quản, dạ dày, tá tràng.
- Xuất huyết tiêu hóa dưới: xảy ra ở ruột non (đoạn dưới tá tràng), đại tràng, trực tràng và hậu môn.
Nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa trên và dưới
Xuất huyết tiêu hóa trên – thường do
- Viêm loét dạ dày – tá tràng (nguyên nhân phổ biến nhất)
- Giãn tĩnh mạch thực quản do xơ gan
- Viêm thực quản do trào ngược
- Dùng thuốc NSAID, corticoid kéo dài
- Ung thư dạ dày
- Hội chứng Mallory-Weiss (rách niêm mạc thực quản do nôn nhiều)
Xuất huyết tiêu hóa dưới – thường do
- Bệnh trĩ, nứt hậu môn
- Viêm đại tràng xuất huyết (viêm loét, Crohn, nhiễm trùng)
- Polyp, ung thư đại trực tràng
- Diverticulosis (túi thừa đại tràng)
- Bệnh lý mạch máu ruột
Cách nhận biết: Xuất huyết trên khác gì xuất huyết dưới?
Việc phân biệt hai dạng xuất huyết dựa vào biểu hiện lâm sàng, cụ thể như sau:
Xuất huyết tiêu hóa trên
- Nôn ra máu: máu đỏ tươi hoặc máu đen bầm, có thể lẫn thức ăn.
- Đi ngoài phân đen: phân sệt, đen như bã cà phê, mùi rất hôi.
- Đau vùng thượng vị (trên rốn)
- Choáng, tụt huyết áp nếu mất máu nhiều
Xuất huyết tiêu hóa dưới
- Đi ngoài ra máu tươi hoặc máu lẫn phân (tùy vị trí tổn thương)
- Máu có thể dính giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt nếu do trĩ, nứt hậu môn
- Đau bụng âm ỉ, đầy chướng, rối loạn đại tiện
- Suy nhược, thiếu máu nếu xuất huyết kéo dài
📝 Lưu ý: Màu sắc máu và tính chất phân là yếu tố quan trọng giúp định hướng vị trí xuất huyết.
Khi nào cần cấp cứu ngay?
Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu sau:
- Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen
- Máu ra nhiều, liên tục, không cầm
- Choáng váng, tụt huyết áp, mạch nhanh
- Da xanh, niêm mạc nhợt, mệt mỏi không rõ nguyên nhân
- Người có bệnh nền gan, dạ dày, đại tràng kèm theo chảy máu tiêu hóa
Hướng xử trí và điều trị
Chẩn đoán xác định
- Nội soi dạ dày – tá tràng (xuất huyết trên)
- Nội soi đại tràng (xuất huyết dưới)
- Xét nghiệm máu: kiểm tra mức độ thiếu máu, đông máu
- CT ổ bụng (nếu nghi tắc mạch, viêm ruột nặng)
Điều trị tùy nguyên nhân:
- Cầm máu nội soi: thắt búi giãn, đốt polyp, tiêm cầm máu
- Thuốc kháng tiết axit, kháng sinh, truyền dịch
- Phẫu thuật (trong các trường hợp chảy máu ồ ạt, không kiểm soát được)
- Điều trị bệnh nền: loét dạ dày, xơ gan, viêm đại tràng,…
Phòng ngừa xuất huyết tiêu hóa hiệu quả
- Không tự ý dùng thuốc giảm đau, NSAID kéo dài
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá – kẻ thù của niêm mạc tiêu hóa
- Điều trị sớm các bệnh lý tiêu hóa mạn tính như viêm loét, viêm đại tràng
- Khám định kỳ nếu có yếu tố nguy cơ: viêm đại tràng, trĩ, polyp, xơ gan
- Tăng cường sức khỏe đường ruột bằng chế độ ăn giàu chất xơ, men vi sinh
Hỗ trợ ổn định đường ruột với IBS Tuệ Tĩnh
Sau giai đoạn điều trị cấp cứu và kiểm soát nguyên nhân, việc phục hồi chức năng tiêu hóa và ổn định niêm mạc ruột là yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa tái phát xuất huyết tiêu hóa – đặc biệt ở bệnh nhân viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích hay rối loạn đại tiện kéo dài.
Chia sẻ của khách hàng sau khi sử dụng IBS Tuệ Tĩnh sau một thời gian
IBS Tuệ Tĩnh là sản phẩm hỗ trợ đường tiêu hóa được phát triển từ y học cổ truyền, kết hợp các thành phần thảo dược như:
- Phòng phong, bạch truật, mộc hương, cam thảo: giúp làm dịu niêm mạc ruột, giảm viêm, ổn định nhu động ruột.
- Trần bì, sài hồ: hỗ trợ giảm đầy hơi, đau bụng, đi ngoài thất thường.
Sản phẩm phù hợp sử dụng cho người có tiền sử viêm đại tràng, IBS, hay bị rối loạn tiêu hóa kéo dài – từ đó góp phần giảm nguy cơ chảy máu tiêu hóa tái phát.
Xuất huyết tiêu hóa trên và dưới có biểu hiện khác nhau nhưng đều tiềm ẩn nguy hiểm nếu không nhận biết và xử trí kịp thời. Việc chủ động theo dõi dấu hiệu, kết hợp điều trị nguyên nhân và chăm sóc hệ tiêu hóa đúng cách chính là chìa khóa bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nếu bạn đang gặp các vấn đề tiêu hóa như đau bụng, rối loạn đại tiện, viêm đại tràng mạn… đừng ngần ngại tìm hiểu và sử dụng thêm IBS Tuệ Tĩnh để hỗ trợ đường ruột từ gốc – nhẹ nhàng, tự nhiên và bền vững.
🔎 Tư vấn sử dụng IBS Tuệ Tĩnh vui lòng liên hệ 18002295 hoặc website để được hỗ trợ cụ thể.
