Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao chỉ một bữa ăn mà cơ thể có thể “xử lý” hàng chục loại thực phẩm khác nhau? Câu trả lời nằm ở dạ dày – cơ quan giữ vai trò trung tâm trong hệ tiêu hóa. Không chỉ là “chiếc túi” chứa thức ăn, dạ dày còn có cấu tạo đặc biệt, giúp nghiền nát, phân giải và bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn gây hại.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng chuyên gia tiêu hóa PGS.TS.BS. TTUT.Nguyễn Quang Duật khám phá cấu tạo của dạ dày từ hình dáng, vị trí cho đến chức năng chi tiết, để hiểu rõ hơn vì sao dạ dày lại quan trọng đến vậy đối với sức khỏe.
Dạ dày – “Trạm trung chuyển” quan trọng của hệ tiêu hóa
Dạ dày là một trong những cơ quan quan trọng nhất của hệ tiêu hóa, nơi thức ăn được trữ tạm thời, nhào trộn và phân giải nhờ enzyme và acid dịch vị. Việc hiểu rõ cấu tạo của dạ dày không chỉ giúp bạn nắm được cách cơ thể xử lý thức ăn mà còn hỗ trợ nhận biết sớm các vấn đề về tiêu hóa.
Vị trí và hình dáng của dạ dày
- Vị trí: Dạ dày nằm ở vùng bụng trên, ngay dưới cơ hoành, giữa thực quản và tá tràng. Phần lớn dạ dày nằm ở phía bên trái ổ bụng.
- Hình dáng: Ở trạng thái rỗng, dạ dày có hình chữ J. Khi chứa thức ăn, nó có thể giãn nở để chứa từ 1,5 – 2 lít thực phẩm và dịch tiêu hóa.
Liên quan giải phẫu:
- Phía trên nối với thực quản qua tâm vị.
- Phía dưới nối với tá tràng qua môn vị.
- Bao quanh dạ dày là gan, lá lách, tụy và ruột non.
Cấu tạo bên ngoài của dạ dày
Dạ dày gồm 2 mặt và 2 bờ chính:
- Mặt trước: Hướng về phía gan và thành bụng trước.
- Mặt sau: Tiếp giáp tụy, thận trái, tuyến thượng thận trái.
- Bờ cong nhỏ: Nằm phía trên, nối từ tâm vị đến môn vị.
- Bờ cong lớn: Nằm phía dưới, dài hơn và cong rộng.
Cấu tạo bên trong – Các phần chính của dạ dày
Dạ dày được chia thành 4 phần chính:
Tâm vị (Cardia)
- Là nơi nối giữa thực quản và dạ dày.
- Chức năng: Tiếp nhận thức ăn từ thực quản và ngăn trào ngược dịch vị lên trên.
Phình vị (Fundus)
- Nằm phía trên và hơi lệch sang trái so với tâm vị.
- Thường chứa khí (bong bóng hơi) và đóng vai trò như kho dự trữ thức ăn tạm thời.
Thân vị (Body)
- Phần lớn nhất của dạ dày, nơi diễn ra quá trình co bóp, nhào trộn thức ăn.
- Tiết dịch vị chứa acid HCl và enzyme pepsin để tiêu hóa protein.
Hang vị & Môn vị (Antrum & Pylorus)
- Hang vị: Khu vực nghiền nhỏ thức ăn và trộn đều với dịch vị.
- Môn vị: Có cơ thắt môn vị điều chỉnh lượng thức ăn xuống tá tràng.
Cấu tạo mô học của thành dạ dày
Thành dạ dày gồm 5 lớp từ ngoài vào trong:
- Thanh mạc: Lớp ngoài cùng, bảo vệ và giảm ma sát khi dạ dày co bóp.
- Tầng cơ: Gồm 3 lớp cơ trơn (cơ dọc, cơ vòng, cơ chéo) giúp nhào trộn thức ăn mạnh mẽ.
- Tầng dưới niêm: Chứa mạch máu, bạch huyết, thần kinh nuôi dưỡng niêm mạc.
- Niêm mạc: Tiết dịch vị, enzyme và chất nhầy bảo vệ.
- Biểu mô: Lớp tế bào bề mặt tiếp xúc trực tiếp với thức ăn và acid.
Chức năng chính của dạ dày
- Dự trữ thức ăn: Giữ thức ăn trong vài giờ trước khi chuyển xuống ruột non.
- Nhào trộn và nghiền nát: Nhờ sự co bóp của lớp cơ.
- Tiêu hóa hóa học: Acid HCl phá vỡ cấu trúc thức ăn, enzyme pepsin tiêu hóa protein.
- Bảo vệ cơ thể: Acid tiêu diệt phần lớn vi khuẩn có hại trong thức ăn.
- Điều tiết thức ăn xuống ruột non: Qua cơ chế đóng – mở môn vị.
Một số vấn đề thường gặp liên quan đến cấu tạo dạ dày
- Viêm loét dạ dày – tá tràng: Do niêm mạc bị tổn thương.
- Trào ngược dạ dày – thực quản: Do cơ vòng tâm vị hoạt động kém.
- Hẹp môn vị: Ảnh hưởng đến việc tống thức ăn xuống ruột non.
- Ung thư dạ dày: Xuất phát từ biến đổi bất thường của tế bào niêm mạc.
Cách bảo vệ dạ dày khỏe mạnh
- Ăn uống điều độ, hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, rượu bia.
- Tránh để bụng quá đói hoặc quá no.
- Giảm căng thẳng – stress, ngủ đủ giấc.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý dạ dày.
Hiểu rõ cấu tạo của dạ dày là bước quan trọng để bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa. Một chế độ ăn uống hợp lý, thói quen sinh hoạt khoa học và chăm sóc niêm mạc dạ dày đúng cách sẽ giúp bạn phòng tránh nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, đau âm ỉ vùng thượng vị hoặc mắc hội chứng ruột kích thích, bạn có thể tham khảo IBS Tuệ Tĩnh – sản phẩm hỗ trợ cải thiện chức năng đường tiêu hóa từ thảo dược tự nhiên như Bạch truật, Phòng phong, Trần bì, Sài hồ… Sản phẩm giúp giảm co thắt, ổn định nhu động ruột, hỗ trợ giảm viêm và bảo vệ niêm mạc tiêu hóa, phù hợp sử dụng lâu dài để nâng cao sức khỏe đường ruột và dạ dày.
Hãy lắng nghe cơ thể mình và chăm sóc dạ dày ngay từ hôm nay, vì hệ tiêu hóa khỏe mạnh chính là nền tảng cho một cuộc sống tràn đầy năng lượng.
Liên hệ hotline 1800 2295 hoặc truy cập website để biết thêm thông tin chi tiết!
