Tăng cân luôn là nỗi trăn trở của nhiều người. Có những người chỉ cần ăn một chút là cân nặng tăng vùn vụt, trong khi có người lại ăn thỏa thích mà vẫn giữ dáng. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu việc dễ tăng cân chủ yếu do gen di truyền hay thói quen ăn uống mới là yếu tố quyết định?
Bài viết này TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương – Chủ nhiệm khoa Lão Bệnh viện Y học cổ truyền Quân đội Trung Ương – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh sẽ giúp bạn hiểu rõ sự tác động của cả hai yếu tố, đồng thời đưa ra những gợi ý để kiểm soát cân nặng hiệu quả.
Yếu tố di truyền có ảnh hưởng thế nào đến cân nặng?
Không ít nghiên cứu đã chỉ ra rằng di truyền đóng vai trò nhất định trong việc hình thành cơ địa dễ tăng cân. Cụ thể:
- Tỷ lệ trao đổi chất cơ bản (BMR): Người có BMR thấp thường đốt cháy ít calo hơn, khiến phần năng lượng dư thừa dễ tích trữ thành mỡ. Yếu tố này có thể chịu ảnh hưởng từ gen.
- Khả năng lưu trữ chất béo: Một số gen điều chỉnh cách cơ thể lưu trữ và phân bổ chất béo, từ đó khiến một số người dễ béo bụng, người khác lại dễ tích mỡ đùi, hông.
- Cảm giác thèm ăn: Gen cũng có thể ảnh hưởng đến hormone leptin và ghrelin – những chất điều hòa cảm giác no và đói. Người có “cơ địa” dễ đói có xu hướng ăn nhiều hơn mức cần thiết.
- Tiền sử gia đình: Nếu cha mẹ bị thừa cân, nguy cơ con cái cũng dễ tăng cân cao hơn người khác, không chỉ do gen mà còn vì chia sẻ chung môi trường sống, thói quen ăn uống.
👉 Có thể thấy, di truyền tạo nền tảng, khiến một số người dễ tăng cân hơn người khác. Tuy nhiên, gen không phải số phận – mà chỉ là một yếu tố trong bức tranh tổng thể.
Thói quen ăn uống và lối sống – “thủ phạm” chính khiến cân nặng mất kiểm soát
Nếu yếu tố di truyền chỉ tạo nên 30–40% khả năng tăng cân, thì phần lớn còn lại đến từ chính thói quen ăn uống và lối sống hằng ngày.
Ăn quá nhiều calo “rỗng”
- Đồ ăn nhanh, bánh ngọt, nước ngọt có ga, trà sữa… chứa nhiều đường và chất béo bão hòa nhưng ít giá trị dinh dưỡng. Việc tiêu thụ thường xuyên khiến năng lượng dư thừa tích tụ thành mỡ.
Thói quen ăn khuya
- Ăn tối muộn hoặc hay ăn vặt về đêm khiến cơ thể khó tiêu hao hết năng lượng, dẫn đến tích mỡ bụng.
Ít vận động
- Ngồi nhiều, ít tập thể dục khiến cơ thể tiêu hao ít calo, làm mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu thụ.
Ăn uống thiếu khoa học
- Ăn quá nhanh, không nhai kỹ → dễ ăn nhiều hơn mà không kịp cảm nhận no.
- Bỏ bữa sáng → dễ ăn nhiều vào bữa trưa, tối.
- Ăn nhiều tinh bột tinh chế (cơm trắng, bánh mì trắng) → nhanh đói, dễ nạp thêm calo.
Stress và thiếu ngủ
- Căng thẳng làm tăng hormone cortisol – yếu tố liên quan đến thèm ăn và tích mỡ bụng. Trong khi đó, ngủ không đủ giấc làm rối loạn hormone leptin và ghrelin, khiến bạn thèm ăn nhiều hơn.
👉 Dù có gen “dễ béo”, nếu bạn duy trì lối sống lành mạnh, cân nặng vẫn có thể được kiểm soát tốt.
Di truyền và thói quen ăn uống: Yếu tố nào quyết định?
Thực tế, không có câu trả lời tuyệt đối. Cả hai yếu tố đều quan trọng và tương tác với nhau:
- Người có gen dễ tăng cân nhưng ăn uống điều độ, chăm tập luyện → vẫn có vóc dáng cân đối.
- Người không có gen dễ tăng cân nhưng thường xuyên ăn uống thiếu khoa học → vẫn có thể béo phì.
- Nói cách khác, di truyền tạo cơ địa, thói quen quyết định kết quả. Bạn có thể không thay đổi được gen, nhưng hoàn toàn chủ động điều chỉnh lối sống để bảo vệ cân nặng và sức khỏe.
Làm gì để kiểm soát cân nặng hiệu quả?
Dưới đây là những nguyên tắc giúp bạn “cân bằng” giữa yếu tố di truyền và thói quen ăn uống:
Ăn uống khoa học
- Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế đồ chiên rán, nước ngọt có gas, thực phẩm chế biến sẵn.
- Ăn chậm, nhai kỹ để não kịp nhận tín hiệu no.
- Ưu tiên protein nạc (cá, thịt gà, đậu phụ) để no lâu.
Duy trì hoạt động thể chất
- Tập luyện ít nhất 150 phút/tuần với các bài cardio (chạy bộ, đạp xe) và rèn cơ bắp (tạ nhẹ, plank).
- Tận dụng các hoạt động hằng ngày: đi thang bộ, đi bộ sau bữa ăn.
Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc
- Tránh stress kéo dài, áp dụng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền.
- Ngủ 7–8 tiếng mỗi đêm để cơ thể phục hồi và điều hòa hormone kiểm soát cân nặng.
Hỗ trợ từ chế phẩm bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa
- Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh giúp hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, đồng thời hạn chế rối loạn như đầy hơi, táo bón, tiêu chảy – những vấn đề có thể ảnh hưởng đến cân nặng và chất lượng sống.
IBS Tuệ Tĩnh – Giải pháp hỗ trợ tiêu hóa cho người dễ gặp rối loạn đường ruột
Bên cạnh việc điều chỉnh thói quen ăn uống, bạn có thể tham khảo thêm các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa để duy trì cân bằng đường ruột. IBS Tuệ Tĩnh là lựa chọn được nhiều người tin dùng nhờ:
- Thành phần thảo dược an toàn, lành tính, hỗ trợ giảm rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy, táo bón.
- Giúp ổn định nhu động ruột, cải thiện hấp thu dinh dưỡng, từ đó hỗ trợ kiểm soát cân nặng gián tiếp.
- Phù hợp với người hay bị hội chứng ruột kích thích hoặc các vấn đề tiêu hóa kéo dài.
👉 Kết hợp một chế độ ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh và sự hỗ trợ từ IBS Tuệ Tĩnh, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát cân nặng hiệu quả, bất chấp yếu tố di truyền.
Người dễ tăng cân có thể do cả yếu tố di truyền và thói quen ăn uống, sinh hoạt. Tuy nhiên, chính bạn mới là người quyết định vóc dáng và sức khỏe của mình thông qua lối sống hàng ngày. Hãy chủ động điều chỉnh, chăm sóc hệ tiêu hóa và đừng quên hỗ trợ bằng các sản phẩm thảo dược như IBS Tuệ Tĩnh để cơ thể luôn khỏe mạnh, cân nặng ổn định.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
