Trong Đông y, cơ thể con người là một thể thống nhất vận hành nhịp nhàng theo nguyên lý Âm Dương – Ngũ Hành. Một trong những khái niệm nền tảng nhất của Đông y chính là “Ngũ tạng” – năm cơ quan nội tạng quan trọng gồm Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận. Mỗi tạng không chỉ có chức năng sinh lý riêng mà còn tương tác mật thiết với cảm xúc, tinh thần và hệ miễn dịch của con người.
Hãy cùng TS YHCT Đỗ Minh Hiền – Nguyên Trưởng Bộ môn YHCT Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định – cố vấn chuyên môn của Dược phẩm Tuệ Tĩnh khám phá góc nhìn Đông y về ngũ tạng để hiểu hơn cách bảo vệ và nuôi dưỡng cơ thể từ gốc rễ.
-
Giải pháp đông y cho viêm đại tràng: Trị tận gốc, ít tác dụng phụ
-
70% hệ miễn dịch nằm ở đường ruột, bạn đã biết điều này chưa?
Ngũ tạng là gì theo quan điểm Đông y?
Theo Đông y, “tạng” là các cơ quan có chức năng lưu giữ tinh hoa, không bài tiết ra ngoài. Ngũ tạng bao gồm:
- Tâm (tim)
- Can (gan)
- Tỳ (lá lách)
- Phế (phổi)
- Thận (thận)
Mỗi tạng đều có vai trò sinh lý cụ thể và chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý, thời tiết, chế độ sinh hoạt… Nếu một tạng bị suy yếu, các tạng còn lại cũng bị ảnh hưởng do hệ thống ngũ tạng vận hành theo quy luật sinh – khắc (ngũ hành: Mộc – Hỏa – Thổ – Kim – Thủy).
Vai trò của từng tạng trong cơ thể theo Đông y
Tâm – chủ huyết mạch và thần trí
- Chức năng chính: Tâm chủ về huyết mạch và tinh thần. Là “vị vua” điều khiển toàn bộ hoạt động của cơ thể.
- Khi Tâm khỏe: Ngủ ngon, tinh thần minh mẫn, máu huyết lưu thông tốt.
- Khi Tâm yếu: Dễ hồi hộp, mất ngủ, lo âu, hay quên, rối loạn nhịp tim.
👉 Dưỡng Tâm bằng cách: hạn chế căng thẳng, dùng thảo dược như tâm sen, táo nhân, long nhãn…
Can – chủ sơ tiết và tàng huyết
- Chức năng chính: Điều tiết cảm xúc, vận hành khí huyết, hỗ trợ tiêu hóa.
- Khi Can khỏe: Tiêu hóa tốt, cảm xúc ổn định, ít cáu gắt.
- Khi Can yếu: Khó tiêu, đầy bụng, bứt rứt, dễ cáu gắt, kinh nguyệt không đều.
👉 Dưỡng Can bằng cách: ăn thực phẩm mát gan (actiso, rau má…), ngủ đúng giờ, vận động nhẹ nhàng.
Tỳ – chủ vận hóa và kiểm soát khí huyết
- Chức năng chính: Tỳ chủ tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng và chuyển hóa thành khí huyết.
- Khi Tỳ khỏe: Ăn uống ngon miệng, ít mệt mỏi, da hồng hào.
- Khi Tỳ yếu: Ăn khó tiêu, hay buồn nôn, đi ngoài phân sống, suy nhược cơ thể.
👉 Dưỡng Tỳ bằng cách: ăn chín, uống ấm, tránh lạnh – dùng các thảo dược như bạch truật, sơn tra, ý dĩ…
Phế – chủ khí và điều hòa hô hấp
- Chức năng chính: Quản lý hơi thở, giúp điều tiết khí và phân bố “vệ khí” bảo vệ cơ thể.
- Khi Phế khỏe: Ít bệnh cảm cúm, da sáng mịn, hô hấp tốt.
- Khi Phế yếu: Ho, dễ cảm lạnh, da khô, mệt mỏi, miễn dịch suy giảm.
👉 Dưỡng Phế bằng cách: hạn chế khói bụi, giữ ấm cổ ngực, dùng tần dày lá, gừng, cam thảo…
Thận – gốc của tiên thiên và chủ thủy
- Chức năng chính: Thận chứa tinh, chủ về sinh dục, bài tiết, tủy xương và xương khớp.
- Khi Thận khỏe: Sinh lực dồi dào, xương khớp vững chắc, tóc đen mượt.
- Khi Thận yếu: Lưng đau, mỏi gối, tiểu đêm nhiều, rối loạn nội tiết, sớm bạc tóc.
👉 Dưỡng Thận bằng cách: nghỉ ngơi điều độ, tránh lao lực, dùng thục địa, nhục thung dung, đỗ đen…
Mối liên hệ giữa ngũ tạng và hệ tiêu hóa
Trong Đông y, hệ tiêu hóa chủ yếu liên quan đến Tỳ và Can:
- Tỳ yếu → tiêu hóa kém, sinh đầy bụng, tiêu chảy, phân sống.
- Can khí uất → ảnh hưởng đến tỳ vị, gây đau tức bụng, khó tiêu, chán ăn.
- Tâm – Thận – Phế tuy không trực tiếp tiêu hóa nhưng ảnh hưởng gián tiếp qua điều hòa khí huyết, thần kinh, miễn dịch.
Vì vậy, khi gặp vấn đề tiêu hóa mãn tính như đầy bụng, rối loạn đại tiện, đau bụng âm ỉ kéo dài, Đông y thường xem xét toàn diện và điều chỉnh lại sự mất cân bằng giữa các tạng.
Dưỡng ngũ tạng – chìa khóa cho sức khỏe toàn diện
Để duy trì sức khỏe nội tạng bền vững, Đông y luôn đề cao việc dưỡng tạng chủ động thông qua:
- Chế độ ăn phù hợp với thể trạng
- Nghỉ ngơi đúng giờ, tránh thức khuya
- Giữ tinh thần thư thái, tránh lo nghĩ quá độ
- Sử dụng thảo dược bổ trợ, điều hòa khí huyết và tạng phủ
Giải pháp hỗ trợ điều hòa ngũ tạng từ thảo dược: IBS Tuệ Tĩnh
Khi chức năng tiêu hóa bị rối loạn kéo dài do mất cân bằng tạng phủ (đặc biệt là Can – Tỳ – Thận), bạn có thể tham khảo thêm sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược như IBS Tuệ Tĩnh.
🔸 IBS Tuệ Tĩnh là sản phẩm được bào chế từ các vị thuốc cổ truyền như bạch truật, cam thảo, mộc hương, hậu phác… giúp:
- Điều hòa Tỳ Vị, giảm đầy trướng, đau bụng
- Giảm rối loạn đại tiện (tiêu chảy, táo bón, phân sống)
- Hỗ trợ làm dịu thần kinh ruột và ổn định nhu động ruột
Sản phẩm đặc biệt phù hợp cho người có cơ địa nhạy cảm, rối loạn tiêu hóa chức năng như viêm đại tràng co thắt, hội chứng ruột kích thích (IBS) – những tình trạng Đông y lý giải là do can khí uất kết, tỳ vị hư yếu.
👉 Sử dụng IBS Tuệ Tĩnh kết hợp với chế độ sinh hoạt khoa học và dưỡng ngũ tạng đúng cách sẽ giúp bạn lấy lại cân bằng cho hệ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe từ bên trong.
Ngũ tạng trong Đông y không chỉ là khái niệm học thuật mà còn là nền tảng để hiểu và chăm sóc sức khỏe theo cách tự nhiên, toàn diện. Bằng cách lắng nghe cơ thể, hiểu được từng dấu hiệu của tạng phủ và điều chỉnh lối sống phù hợp, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ nội tạng và duy trì sự dẻo dai lâu dài cho cơ thể.
Liên hệ ngay tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website để đặt hàng ngay nhé!
