Tiêu hóa kém ở người lớn và trẻ nhỏ: Nguyên nhân & cách cải thiện

Không ít người trưởng thành thường xuyên cảm thấy đầy bụng, khó tiêu, chán ăn, trong khi trẻ nhỏ lại hay biếng ăn, nôn trớ, bụng ỏng. Tất cả những điều này đều có thể xuất phát từ một nguyên nhân chung: hệ tiêu hóa đang hoạt động không hiệu quả.

Tiêu hóa kém không phải là một bệnh riêng biệt, mà là tập hợp các rối loạn xảy ra khi dạ dày và đường ruột không xử lý tốt thức ăn. Nếu kéo dài, nó khiến cơ thể mệt mỏi, hấp thu dinh dưỡng kém, thậm chí dẫn đến bệnh lý mạn tính.

• Đi ngoài ra máu – phân có máu: 2 triệu chứng tưởng giống nhưng hoàn toàn khác

• Lạnh bụng không đơn giản là cảm lạnh – đừng chủ quan với hệ tiêu hóa

• Uống nước lạnh trong bữa ăn có hại không?

Vì sao người lớn và trẻ nhỏ dễ bị tiêu hóa kém?

Mỗi độ tuổi có một cơ chế và nguyên nhân riêng khiến hệ tiêu hóa dễ “trục trặc”.

Ở người lớn, thói quen ăn uống thiếu khoa học là thủ phạm hàng đầu: thường xuyên dùng đồ chiên rán, rượu bia, cà phê hoặc hút thuốc khiến niêm mạc dạ dày bị bào mòn, giảm tiết men tiêu hóa. Bên cạnh đó, áp lực công việc, căng thẳng kéo dài cũng làm nhu động ruột hoạt động bất thường, dẫn đến táo bón hoặc tiêu chảy. Đặc biệt, việc lạm dụng thuốc – nhất là kháng sinh và thuốc giảm đau – có thể phá vỡ sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây nên tình trạng rối loạn tiêu hóa mạn tính.

Với trẻ nhỏ, nguyên nhân lại khác. Hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, dễ bị kích ứng bởi thực phẩm lạ. Việc ăn dặm quá sớm, khẩu phần thiên về tinh bột mà ít rau xanh, vitamin cũng làm trẻ khó hấp thu. Ngoài ra, nếu chế biến thức ăn không đảm bảo vệ sinh, trẻ dễ nhiễm khuẩn đường ruột, dẫn đến tiêu chảy hoặc phân sống. Một yếu tố thường gặp khác là kháng sinh: dùng lâu dài khiến lợi khuẩn bị tiêu diệt, trẻ biếng ăn và chậm lớn.

Dấu hiệu nhận biết hệ tiêu hóa đang “cầu cứu”

Không khó để phát hiện tiêu hóa kém nếu bạn để ý kỹ. Người lớn thường bị đầy hơi, ợ chua, buồn nôn, đi ngoài thất thường, có khi táo bón, có khi tiêu chảy. Tình trạng kéo dài còn khiến cơ thể gầy sút, mệt mỏi, làm giảm chất lượng cuộc sống.

Ở trẻ nhỏ, các biểu hiện rõ rệt hơn: trẻ hay nôn trớ, bụng phình to, đi ngoài nhiều lần hoặc táo bón liên tục. Quan trọng nhất là dấu hiệu chậm tăng cân, thấp còi so với lứa tuổi – đây là lời cảnh báo trẻ đang hấp thu kém dinh dưỡng.

Nếu những triệu chứng trên tái diễn nhiều tuần, tốt nhất nên đưa đi khám để kịp thời phát hiện bệnh lý tiềm ẩn như viêm đại tràng, trào ngược dạ dày hay dị ứng thực phẩm.

Giải pháp cải thiện tiêu hóa kém

Ở người lớn

Để hỗ trợ dạ dày và ruột hoạt động tốt hơn, điều chỉnh lối sống là bước quan trọng nhất. Hãy bắt đầu bằng việc ăn uống lành mạnh: tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế rượu bia và đồ chiên rán. Ăn đúng giờ, nhai kỹ, không bỏ bữa giúp dạ dày không bị quá tải.

Ngoài chế độ ăn, tinh thần thoải mái cũng là “liều thuốc” cho tiêu hóa. Các hoạt động như đi bộ, yoga, thiền giúp giảm stress, cải thiện nhu động ruột. Đặc biệt, việc bổ sung lợi khuẩn (probiotics) được xem là chìa khóa vàng để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh.

Ở trẻ nhỏ

Với trẻ em, điều quan trọng nhất là nuôi dưỡng đúng cách. Sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng tối ưu trong 6 tháng đầu, giúp trẻ có hệ miễn dịch và lợi khuẩn tốt. Khi bắt đầu ăn dặm, cha mẹ nên cho trẻ thử nhiều loại thực phẩm, cân bằng nhóm tinh bột, đạm, chất béo, rau quả.

Song song đó, giữ vệ sinh an toàn thực phẩm đóng vai trò sống còn. Việc rửa tay, tiệt trùng bình sữa, chọn thực phẩm sạch sẽ hạn chế tối đa nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Nếu trẻ phải dùng kháng sinh, nên tham khảo bác sĩ để kết hợp bổ sung men vi sinh, tránh tình trạng loạn khuẩn ruột. Ngoài ra, khuyến khích trẻ vận động, chạy nhảy cũng giúp tiêu hóa trơn tru hơn.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu các biện pháp chăm sóc tại nhà không đem lại hiệu quả, hoặc tình trạng tiêu hóa kém kéo dài trên 2 tuần, bạn nên đi khám. Người lớn bị sụt cân nhanh, đau bụng dữ dội, đi ngoài ra máu, hay trẻ nhỏ thường xuyên tiêu chảy, phân có máu, chậm tăng trưởng – đó là những dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời.

Giải pháp từ thảo dược: IBS Tuệ Tĩnh

Trong khi thay đổi lối sống là nền tảng, nhiều người tìm đến giải pháp hỗ trợ từ thảo dược để cải thiện tiêu hóa bền vững hơn. Một lựa chọn được đánh giá cao hiện nay là IBS Tuệ Tĩnh.

Sản phẩm này được bào chế từ các vị thuốc cổ truyền có tác dụng làm dịu niêm mạc ruột, giảm co thắt, cân bằng nhu động tiêu hóa. Nhờ vậy, IBS Tuệ Tĩnh không chỉ hỗ trợ giảm triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, rối loạn đại tiện, mà còn đặc biệt hữu ích với những người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc viêm đại tràng co thắt.

Điểm mạnh của IBS Tuệ Tĩnh là tính an toàn và lành tính, phù hợp dùng lâu dài, không gây tác dụng phụ như thuốc tây. Đây là giải pháp tự nhiên, giúp hệ tiêu hóa lấy lại sự cân bằng từ gốc.

Tiêu hóa kém có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ người lớn đến trẻ nhỏ. Tuy không quá nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu chủ quan, tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Bằng cách ăn uống khoa học, giữ tinh thần thoải mái, chăm sóc vệ sinh và bổ sung giải pháp hỗ trợ như IBS Tuệ Tĩnh, bạn hoàn toàn có thể giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, hấp thu dinh dưỡng tốt và nâng cao chất lượng cuộc sống.